Logicollege

15.1 Kosten van logistiek

Logistiek kost wat, maar brengt als het goed is, veel meer op.

Een aanzienlijk deel van de kosten van een onderneming wordt veroorzaakt door de logistieke activiteiten. Denk maar aan het vermogen dat is geïnvesteerd in voorraad die bestaan uit de drie R-en (rente, ruimte en risico) en in allerlei opslag- en transportmiddelen als de benodigde ruimte voor opslag, heftrucks, pallets, fust of kratten. Denk ook maar aan de kosten voor magazijnstellingen, interne transportmiddelen, scanners en printers, hard- en software, de personeelskosten van planning, inkoop, materials handling, orderverzamelen en de kosten van het extern transport.

Omdat het kosten zijn die op heel verschillende plaatsen in de onderneming worden gemaakt, is het in de meeste bedrijven erg lastig om de volledige logistieke kosten compleet in kaart te brengen.

Voorbeelden van (meestal) goed zichtbare logistieke kosten zijn:

Kosten van Customer Service

Fysieke Distributie zorgt voor het goed uitvoeren van de laatste schakel tot aan de klant. Een flinke kostenpost maar het resultaat is bepalend voor de klant om klant te willen blijven. 

Kosten van Voorraad

Voorraad heeft op twee manieren invloed op de rentabiliteit van het vermogen. Daar komen de voorraden op twee plaatsen in voor:

• de R’en (rente, ruimte en risico) zijn onderdeel van de ‘overige kosten’ in de Resultatenrekening,
• het in voorraad vastgelegde bedrijfskapitaal staat als onderdeel van de vlottende activa op de Balans.

Een heldere kijk levert de DuPont-chart, zie figuur 19. In het schema kun je de hierboven weergegeven rentabiliteitsberekening zien en worden deze componenten verder ontleed.

Figuur 19  DuPont-chart

15.2 Baten van logistiek

‘Logistiek denken’ heeft grote invloed op het bedrijfsresultaat. Daar zijn veel redenen voor aan te wijzen. We noemen een paar voorbeelden.

Productontwerp: geen overbodige bewerkingen, modulair opbouwen, handig te assembleren, goed te verpakken en hanteerbaar in de verdere keten.

Productieproces: flexibel, seriegrootte afgestemd op de vervolgprocessen en op de marktvraag voor het eindproduct, gebruik van poka-yoke methoden (zo ontwerpen van het productieproces, dat het bijna onmogelijk is om een fout te maken), alleen tussenvoorraad voor de bottleneck in het proces.

Efficiëntie: Materials Management zorgt voor de productieplanning en voor de beschikbaarheid van de onderdelen en materialen, en bepaalt de doorlooptijd van orders, de voorraad onderhanden werk en de efficiëntie van de productie-installaties.

Verder kun je veel baten vinden in het verbeteren van de marktpositie. Daar kan logistiek erg veel aan bijdragen, door in te spelen op de wensen en eisen die marketing heeft onderkend in de markt. Logistiek kan waarmaken wat marketing wil en wat verkoop heeft beloofd, door:

• de zes juistheden te zien als de te behalen doelen
• vergroten van de betrouwbaarheid,
• stipte uitvoering van klantenorders,
• nauwkeurige en snelle registratie,
• werken aan betrouwbare gegevens,
• medewerkers steeds opnieuw wijzen op het belang van kwaliteit. Do things right the first time. Kwaliteitsbeheersing is daarmee en belangrijke functie waarmee de logistiek kan worden verbeterd,
• verkorten van de time-to-market en van fabricage-doorlooptijden,
• processen flexibel maken: snel kunnen omschakelen op een ander product (mix-flexibiliteit) en om kunnen gaan met grote variaties in de workload (volume flexibiliteit),
• nieuwe vormen van levering en van dienstverlening vanuit de logistieke organisatie.

Verder kun je heel veel baten bereiken door het verlagen van de logistieke kosten:

• verlagen van de voorraad door planning;
• optimaliseren van seriegroottes in fabricage en bij inkoop;
• verminderen van arbeidskosten door slimme mechanisering en automatisering;
• een breed assortiment opbouwen uit modules, die pas laat in de keten worden samengesteld tot het gewenste eindproduct;
• verminderen van transportkosten, door slimme combinaties en slimme routes;
• egaliseren van het werkaanbod, zodat er minder pieken en dalen optreden;
• verhogen van de productiviteit door ervoor te zorgen dat een bottle-neck in het proces altijd door kan werken;
• introduceren van zelf lerende systemen;
• beoordelen van de resultaten met behulp van prestatie-indicatoren en bijsturen in het proces.

Hou daarbij de ‘hoofdwet’ van planning in het oog: reageer snel, maar gedempt.