Logicollege

Leerdoelen
In deze module brengen we je het onderscheid in herinnering tussen massagoed en stukgoed.

Je leert in deze Module de aspecten die relevant zijn voor het verloop van de goederen: verpakken, coderen, conditioneren en coderen. Aspecten die bedoeld zijn om goederen effectiever en efficiënter te kunnen opslaan en transporteren.

Voor logistici is het niet alleen belangrijk om te weten wat de eigenschappen zijn van producten die worden opgeslagen en getransporteerd, maar ook hoe die producten hun eigenschappen het best kunnen behouden. In deze module leer je hoe producten kunnen worden beschermd tegen invloed van de omgeving of van de tijd. Je leert de 12 stappen van HACCP als systeem om in een keten zeker te stellen dat er alles aan is gedaan om bederf te voorkomen. Andersom zijn er ook producten, waar de omgeving tegen moet worden beschermd.

Inleiding

Je kunt goederen op allerlei manieren in groepen indelen. Vanuit marketingoogpunt zou je bijvoorbeeld kunnen kijken naar de plaats in de levenscyclus, de winstbijdrage, de mate van concurrentie en de vervangbaarheid door andere producten. Voor logistiek zijn een aantal marktkenmerken van groot belang. Denk maar aan de omvang van de markt, de afzetmogelijkheden, de geografische spreiding van de klanten en hun vraagpatroon. Verder zijn voor logistiek vooral de fysieke kenmerken van de producten belangrijk.

De fysieke kenmerken van een logistieke operatie zijn onder andere gewicht, vorm en volume, schadegevoeligheid, houdbaarheid, materiaalsoort, gevarenklasse, gebruikswaarde en vervangbaarheid. Daar kun je nog als kenmerk aan toevoegen of het een gas, vloeistof of vaste stof is en of het product verpakt of los is.

De plaats in de keten is voor veel soorten producten bepalend voor de verpakkingsdichtheid. Dat is het aantal apart te handlen eenheden per m³. In onderstaande figuur zie je een voorbeeld van een keten waarin de verpakkingsdichtheid stroomafwaarts sterk toeneemt (en dat is vaak het geval in een logistieke keten).

figuur 1: de verpakkingsdichtheid neemt toe in de keten

Op strategisch/tactisch logistiek niveau, bijvoorbeeld bij het ontwerpen of selecteren van een grondvorm of van een distributiekanaal, zullen naast de genoemde kenmerken ook waardedichtheid en verpakkingsdichtheid een belangrijke rol spelen. De waardedichtheid is de waarde (Euro’s) per m³. Deze kenmerken behandelen we in de Verdieping van Module 2: Typologieën als hulpmiddel.

In deze Module geven we van enkele fysieke goederenkenmerken aan wat het belang er van is voor logistiek. We behandelen de soorten goederen en de verpakkingen waar je als logisticus mee te maken kunt krijgen.

Veel goederen zijn alleen in verpakte vorm hanteerbaar in de logistiek. We behandelen de verpakking van het product zelf, verpakking van een aantal producten (omdozen) en combinaties van omdozen tot laad- en transporteenheden. Goederen en zeker de verpakkingen worden voorzien van coderingen. Voor de aanduiding van het (type) product, van de vereiste omstandigheden voor het bewaren of transporteren enzovoort. De functies en uitvoeringen van codering behandelen we in Hoofdstuk 11.

In de logistiek gaat het om beheerste verplaatsing van goederen van oorsprong naar bestemming. Beheerst houdt in dat de condities waarin wordt getransporteerd en wordt overgeslagen, geschikt moeten zijn voor het in stand houden van de kwaliteit, verkoopbaarheid en bruikbaarheid van het product. Voor een grote categorie producten (bederfelijke levensmiddelen zoals producten uit de land- en tuinbouw) is het noodzakelijk om te werken onder hygiënische omstandigheden en om de omgevingscondities temperatuur, vochtigheid en gassamenstelling te beheersen. Hiervoor bestaan wettelijke regels die zijn vastgelegd in de ‘Warenwetregeling Hygiëne van Levensmiddelen’ en in aanvullende besluiten.

De Warenwet biedt het wettelijke kader voor de bereiding en behandeling van levensmiddelen. In de Warenwet is sinds 1996 opgenomen dat bedrijven die levensmiddelen produceren of behandelen, dit moeten doen volgens Hazard Analysis of Critical Control Points (HACCP). Letterlijk vertaald betekent het Analyse van Risico’s met betrekking tot Kritische Controle Punten. Naast HACCP wordt ook wel de term voedselveiligheid gebruikt. Voedselveiligheid is het doel en HACCP is de aanpak om dit doel te bereiken. HACCP is in de jaren 1960 ontwikkeld door de NASA om ervoor te zorgen dat de astronauten veilige voeding kregen, zodat zij niet ziek zouden worden tijdens hun ruimtereis.