Logicollege

Leerdoelen
Deze module gaat over de kern van voorraadbeheer, namelijk het bepalen van de optimale seriegrootte en de keus van het bestelsysteem. Je leert antwoord te vinden op de volgende twee vragen:

• Met welke methode ga je de voorraad volgen, zodat je op tijd kunt bestellen?
• Hoeveel ga je bestellen?

Inleiding
In een logistieke keten liggen sommige voorraden dicht bij de klant, gereed product, direct beschikbaar, bijvoorbeeld voorraad in de schappen van een winkel. Andere voorraden liggen verder stroomopwaarts, zoals de voorraad erts bij een ijzer- en staalproducent, de voorraad graan bij een meelfabriek of de voorraad onderdelen bij een autofabriek.

Er is een groot verschil in de manier waarop die voorraden worden bestuurd.

1. Gaat het om een voorraad van gereed product waaruit klanten op willekeurige momenten willekeurige hoeveelheden kunnen aanvragen? Dan heb je te maken met onafhankelijke vraag. Dan is de vraag die je de komende periode kunt verwachten, alleen voorspelbaar door analyse van historische gegevens. Dat betekent dat Statistisch Voorraadbeheer de enige geschikte methode is.
2. In alle andere gevallen is de vraag geheel of grotendeels af te leiden uit andere, min of meer vaststaande gegevens. De behoefte aan onderdelen in een fabriek is bijvoorbeeld af te leiden uit het productieplan. In zo’n geval heb je te maken met afhankelijke vraag. Ook al is dat productieplan op zich natuurlijk wel gebaseerd op een voorspelling van de vraag.

In hoofdlijnen zijn er dus twee methoden waarmee je kunt zorgen dat er op tijd voldoende voorraad beschikbaar is. Welke van deze twee methoden geschikt is, hangt af van de plek van de voorraad in de keten.

In deze module beperken we ons tot statistisch voorraadbeheer, ook wel Stochastisch Voorraadbeheer genoemd, of Statistical Inventory Control (SIC). SIC is vooral geschikt voor het beheersen van voorraad voor de onafhankelijke vraag. 

Van onafhankelijke vraag is sprake stroomafwaarts vanaf het klantenorder ontkoppelpunt het KOOP. Dat is het punt in de keten waar de variatie in de vraag wordt opgevangen met veiligheidsvoorraad. Stroomafwaarts van het KOOP moeten de processen flexibel kunnen inspelen op snelle veranderingen in de vraag. Stroomopwaarts van het KOOP kan planmatig (efficiënt) in series worden geproduceerd. In het KOOP moet voldoende voorraad aanwezig zijn om ook bij fluctuaties in de vraag de gewenste servicegraad te behalen. Met name in het KOOP moet je dus voor voldoende voorraad zorgen, om daarmee pieken in de vraag op te vangen. Hoe je op de variatie in de vraag kunt inspelen door het aanleggen van veiligheidsvoorraad, valt buiten deze module. Op het KOOP zelf gaan we hier verder niet in.

Met de in deze module beschreven statistische methoden voor voorraadbeheer ga je pas een nieuwe hoeveelheid van een bepaald artikel bestellen als de voorraad zo ver is gedaald, dat het bestelniveau is bereikt – je gaat tanken als de brandstofmeter aangeeft dat dat nodig is. In termen van voorraadbeheer: je gaat bestellen als de voorraad op of onder het door jou gekozen minimum staat. Het computersysteem waar je mee werkt, zal je daarbij helpen. In de meeste systemen kun je (per artikel en per artikelgroep) de parameters instellen, waarmee je de voorraad wilt beheren. Het systeem levert dan een overzicht met de artikelen die besteld moeten worden.

Ten slotte zoomen we in deze module verder in op methoden en technieken voor het afwegen van een aantal aspecten die spelen rond seriegroottes en voorraadhoogtes.

Met de methoden voor statistisch (stochastisch) voorraadbeheer volg je onderstaande vijf regels:

1. maak een voorspelling van de te verwachten vraag per periode (d), waarin d staat voor bijvoorbeeld een dag, week, of maand
2. bepaal de seriegrootte (Q)
3. bepaal de aan te houden veiligheidsvoorraad (vv)
4. bereken het bestelniveau (B)
5. kies de best passende uit de vier SIC-systemen

Voorspellen van de vraag, berekenen van de seriegrootte en bepalen van de veiligheidsvoorraad zijn de drie pijlers waarop statistisch voorraadbeheer rust.

Deze Module gaat met name over het berekenen van de seriegrootte, het bestelniveau en de 4 SIC-bestelsystemen.

Bij deze Module hebben we een Verdieping met de economische achtergronden van het EOQ-model, met de randvoorwaarden en gevoeligheden van het model en met bijzondere toepassingen ervan.